Moederschap: van bestemming naar valkuil. Dat was de transformatie in moederschapsbeeld in het feminisme van de jaren zeventig: vrouwen moesten bevrijd worden van het moederschap. De ‘mythe van het moederschap’ (Élisabeth Badinter) moest ontmaskerd worden, want deze hield vrouwen op hun plaats. Weg met biology is destiny, ook vaders kunnen uitstekend voor kinderen zorgen. Een halve eeuw later is deze discussie nog in volle gang, met nieuwe geluiden en hardnekkige constanten in de verdeling van zorg, aandacht en schuld. Met Marli Huijer en Christien Brinkgreve bekijken we moederschapseisen in hun sociaalhistorische context en lezen teksten over moederschap. Met een gastlezing van Nelleke Nicolaï.
Hoe de verbeelding van het moederschap te verruimen?
Wie wil er nog moeder worden? Steeds meer, met name hoog opgeleide vrouwen aarzelen of zij nog wel kinderen willen. Niet zo vreemd, want hoewel moederschap een belangrijk thema was en is in de tweede, derde en vierde feministische golf, is het voor vrouwen nog steeds moeilijk om als moeder een gelijkwaardige positie te behouden in persoonlijke relaties, binnen werk, in de maatschappij en in het publieke leven. De ambivalentie die dat bij vrouwen over het moederschap geeft, zoals verwoord door Sarah Sluimer, de Brits-Canadese Rachel Cusk en vele anderen, past niet bij het maatschappelijke ideaal van perfect moederschap. Een moeder die gemengde gevoelens heeft over het moederschap, roept diepe angsten op: zal zij haar kinderen niet verwaarlozen, verstoten, of zelfs doden?
Radicaal rechtse partijen en orthodox gelovige groeperingen exploiteren deze oeroude angst, die ten minste teruggaat tot Euripides’ tragedie Medea. Met hun familiepolitiek en anti-abortusstandpunten hopen zij de verworven reproductieve vrijheden van vrouwen terug te draaien, en daarmee hun vrijheid om zelf over hun leven te beschikken weer in te perken. De emancipatiestrijd die in de jaren zestig begon, beleeft wereldwijd een terugslag, die de positie van vrouwen met en zonder kinderen ernstig schaadt.
De verbeelding van het moederschap, inclusief de ambivalenties erover, spelen een grote rol in hoe vrouwen en mannen in deze woelige tijden het ouderschap kunnen vormgeven. Welke nieuwe verbeeldingen en verhalen zijn nodig om de strijd om gelijkwaardig ouderschap voort te zetten?
In deze cursus wisselen we (interactieve) lezingen over Elisabeth Badinter, Medea, de Bacchanten (Bonnie Honig), Rachel Cusk, Meggie Nelson en anderen af met schrijfopdrachten, die uitmonden in een (facultatieve) korte presentatie door de cursisten. Aan hen wordt gevraagd om ook zelf een fragment van max. 400 woorden over moederschap mee te nemen.
Bezoek de website van ISVW voor meer informatie en aanmelden.
Copyright (C) 2023 Marli Huijer.